Ergenlik Dönemi Özellikleri

“Normal” ergeni tanımlama konusundaki temel güçlüklerden biri bu dönemin sınırlarının belirlenmesidir. Toplumdan topluma ve kişiden kişiye farklılık gösteren ergenlik döneminin başlamasıyla ergenlik dönemine girildiği kabul edilir. Geleneksel olarak kızlarda 11-12 yaşlarında başladığı bilinmekteyse de; cinsel farklılık, randevulaşma, moda ve müziğe ilginin daha erken yaşlarda kayması nedeniyle, ergenlik gelişiminin başlaması da 9-10 yaşlarına kadar inebilmektedir. Benzer şekilde sonlanması da belirsizdir. Üniversite eğitimine giderek daha çok gencin yönelmesiyle olgunluğa ulaşmada gecikmekte ve 16-20 yaş grubunun çoğu eskiden olduğundan daha fazla aileye bağımlı kalmaktadır. Yani, ekonomik özgürlüğün kazanılması büyük oranda sosyoekonomik değişkenlerle belirlenir.

İçindekiler

• Ergenliğin İlk Belirtisi Nedir?
• Ergenliğin Kaç Evresi Vardır?
• Erken Ergenlik
• Orta Ergenlik
• Geç Ergenlik
• ​Ergenliğin Bittiği Nasıl Anlaşılır?
• Ergenlere Nasıl Davranılmalı?

Ergenliğin İlk Belirtisi Nedir?

Ergenlik fiziksel anlamda kızlarda regl dönemi başlangıcı ve göğüslerin büyümesi ile ilişkilendirilirken; erkeklerde de yüzde kılların çıkması ve sesin kalınlaşmasıyla ilk belirtiler görülmektedir. Ergenlik dönemi aynı zamanda buluğ çağı olarak da bilinmekte ve bu dönemde fiziksel gelişimlerin yanı sıra psikolojik olarak da birçok duygudurum değişikliği ortaya çıkmaktadır.

Ergenliğin Kaç Evresi Vardır?

Ergenlik dönemi erken, orta ve geç olmak üzere üç alt evreye ayrılır. Bu evreler, ergenin hangi yaşta hangi gelişimsel sorunlar yaşayabileceği hakkında genel olarak fikir verir. Ergenlik kızlarda 10, erkeklerde de 11 yaş ile başlamaktadır. Ancak erken ergenlikte bu yaş ortalaması 8-9 yaşa düşmektedir. Ergenliğin aşamaları farklı özellikleri barındırmaktadır.

 

 

Erken Ergenlik

• Çocuk kimliğinin kaybı ve beden görüntüsünde değişiklikler başlar.
• Sınırları test eder ve ebeveyn otoritesine karşı gelme eğilimi vardır.
• Kimlik mücadelesi gelişmeye başlar.
• Sözel ifade yeteneğinde artışa karşın, kendini daha çok eylemlerle anlatır.
• Çalışma yeteneği artar, sıklıkla şimdi ve yakın gelecekle ilgilidir.
• Ebeveynlere zaman zaman kabalık gösterilebilir, onların mükemmel olmadıklarını anlar, ebeveynler dışında da sevecek kişiler arar.
• Huysuzluk ve çocuksu davranışlara dönme eğilimi vardır.
• Yakın arkadaşlıklar önem kazanır, arkadaş grupları ilgi ve giyimi etkiler, aynı cinsiyetten arkadaş ve grup aktiviteleri tercih edilir.
• Cinsel gelişimde kızlar erkeklerin önündedir.
• Bir yandan utangaçlık, mahcubiyet, alçak gönüllülük gösterirken gösteriş yapma eğilimleri de olabilir.
• Kişisel gizlilik gereksinimi ve bedenle denemeler (mastürbasyon) başlar.
• Normal olma kaygıları vardır.
• Sigara, alkol ve diğer maddeleri deneyebilirler.

Orta Ergenlik

• Entelektüel uğraşlar artar, cinsel ve agresif dürtülerini yaratıcı alanlara dönüştürebilir.
• İdealler geliştirip rol modelleri seçer ve amaç belirleme yeteneğinde artış olur.
• Kendilik algısında zayıflık ile gerçek dışı yüksek beklentiler arasında gidip gelme olabilir.
• Bağımsızlık mücadelesinin ebeveynleri tarafından engellediğinden yakınabilir.
• Bedenle ve görünümle ilgili aşırı uğraşları olabilir ve bedenine yabancılık hissedebilir.
• Ebeveynleri küçümseme eğilimi ve emosyonel olarak onlardan uzaklaşma çabaları doğaldır.
• Ebeveynlerden ruhsal olarak ayrılma sonucunda üzüntü dönemleri yaşanabilir.
• Karşı cins arkadaşlık ilişkileri ve grup ilişkilerine yönelme vardır. Grup kimliğinin önemi giderek artar. Arkadaşlık ilişkileri, erken ergenliğe göre daha yüzeysel ve güvensiz olabilir.
• Günlük tutmayı da içerebilen, iç yaşantılarını inceleme gereksinimi vardır.
• Aşk ve tutku hisleri, cinsel çekicilikle ilgili kaygılar, sık değişen ilişkiler görülebilir.
• Eşcinsellik korkuları ile karşı cinselliğe yönelme olur.

Geç Ergenlik

• Daha sağlam kimlik yapısı, doyumu erteleyebilme, emosyonel stabilite gelişir.
• Duygularını sözel olarak anlatabilme ve mizah yeteneğinde artma vardır.
• Kapsamlı düşünebilme yeteneği gelişir ve kalıcı ilgiler başlar, mesleğe yönelir.
• Amaçlar belirleyip bu yolda ilerleyebilir, bağımsız olarak kararlarını alabilmeye başlar.
• İç görü gelişimi artar, kişisel saygınlık ve kendine güvene önem verir.
• Başkalarına ve geleceğe duyduğu ilgi artar ve yaşamdaki rolünü düşünmeye başlar.
• Sosyal kurum ve kültürel gelenekleri kabul etme eğilimi olur.
• Ciddi ilişkilerle ilgili kaygıları vardır.
• Cinsel kimliğini netleştirir.
• Tutku ve aşk duyguları geliştirir.

 

 

​Ergenliğin Bittiği Nasıl Anlaşılır?

Ergenliğin başlangıç ve bitiş süreçleri tam olarak bilinememektedir. Ergenlik dönemi yaş aralığı Unesco’ya göre 15-25 arasında; Birleşmiş Milletler’e göre 12-25 arasında değerlendirilmektedir. Ortalama olarak kızlar için ergenlik dönemi 16-21 yaşlarında; erkekler için 17-21 yaşlarında sayılmaktadır. Ergenliğin hem başlangıç hem bitiş dönemleri kişiye, sosyal çevreye, ekonomik duruma bağlı olarak değişmektedir. Ergenliğin sonlandığı ve yetişkinlik çağına geçiş yapıldığı aşağıdaki durumlar gerçekleştiği zaman fark edilebilmektedir.

• Evli olmak
• Ekonomik bağımsızlık kazanmış olmak
• Aileden ayrı yaşamak
• Meslek sahibi olmak

Ergenlere Nasıl Davranılmalı?

Ergenlerin gelişim süreci kişiye özgü olarak ilerlemektedir. Bireyin geçirdiği süreçte yaşadığı fizyolojik ve psikolojik belirtiler diğer ergen bireylere göre farklı olacağı için; genel olarak bir ergene nasıl davranılacağını düşünmek yanlış olabilir. Ergenliğin dönemlerine göre de onlara nasıl davranılacağı konusu farklılık göstermektedir. Örneğin daha yeni ergenliğe girmiş bir çocuk daha çok dış görüntüsüyle ilgili endişelere sahiptir. Bu konuyla ilgili geri dönüşler o bireyin daha çok ilgisini çekmektedir. 18 yaş ve üzeri ergenliğin son dönemlerindeki bireylerde ise gelecek endişesi taşıdığı için o konuda daha hassas olacaklardır.

Ergenlik dönemindeki bir birey ne çocuk ne de yetişkindir. Ergenlik dönemi çocukluktan çıkıldığı ve yetişkinliğe geçiş yapıldığı bir dönem olarak göz önünde bulundurulmalıdır. Ergen bir kişiyi çocuk veya yetişkin olarak görmeden davranmak gerekmektedir.